Układy smarowania powstały po to, aby precyzyjnie dozować środek smarny w maszynach, gdzie dochodzi do tarć między elementami. Jest to również sposób na to, by zmniejszyć pracę operatorów. W zależności od budowy i zastosowania wyróżnia się ich kilka rodzajów. Układy jednoliniowe przeznaczone są do smarowania maszyn o prostej budowie i łatwej obsłudze. Układy dwuliniowe są idealne do dużych maszyn roboczych. Można zamontować nawet ponad 200 punktów smarnych. Odrębną kategorią są progresywne układy smarowania. Na jakiej zasadzie one działają?
Zasilanie progresywnych układów smarowania
Układy progresywne sprawdzają się w urządzeniach mających do 200 punktów smarowania. Są to np. ciągniki, autobusy, koparki, ładowarki, maszyny rolnicze, maszyny budowlane i górnicze. Układy progresywne pracują okresowo lub ciągle, w systemach otwartych i zamkniętych. Mogą być zasilane pompą ręczną, pneumatyczną, elektryczną lub wieloprzewodową z jednym wyjściem. Najpopularniejsze są pompy elektryczne. Układy pneumatyczne i ręczne stosuje się w miejscach, gdzie nie ma jak podłączyć zasilania. Doprowadzenie środka smarnego do wielu punktów smarowania odbywa się przez rozdzielacze, które podczas pracy samoczynnie dozują i przekazują środek smarny.
Działanie rozdzielaczy progresywnych
Pompa zasila system centralnego smarowania, który podłączony jest z rozdzielaczem progresywnym pierwszego rzędu. z niego środek smarny przechodzi stopniowo do rozdzielaczy drugiego rzędu i ewentualnie kolejnych. Rozdzielacz progresywny to rozdzielacz tłoczkowy, który tworzy progresywny ruch tłoczków dozujący taką samą dawkę smaru do wszystkich wylotów. Tłoczki rozdzielacza działają jeden po drugim i w ten sposób przekazują smar do kolejnych wyjść. Mogą one być ze sobą łączone albo blokowane korkiem. Zaślepienie otworu skutkuje tym, że porcja sumuje się z porcją przekazywaną do następnego wyjścia. Przerwanie podawania smaru powoduje zatrzymanie się rozdzielacza. Po wznowieniu pracy rozdzielacz zaczyna od miejsca, w którym skończył.
Regulacja środka smarnego
Progresywny układ smarowania jest przeznaczony do olejów o lepkości ponad 40 cST i smarów w klasie konsystencji do 3 wg NLGI. Ilość środka smarnego można regulować poprzez zmianę czasu pracy pompy i przerw między kolejnymi cyklami. Wykonuje się to za pomocą zintegrowanego sterownika lub zewnętrznej szafy sterowniczej. Kontrola pracy układu progresywnego jest prosta m.in. dzięki sygnalizowaniu nieprawidłowych działań. System progresywny ma prostą konstrukcję, którą można rozbudowywać do pewnego poziomu. Jego największą wadą jest wrażliwość na zanieczyszczenia oraz ograniczenia dotyczące rozległości.